Transitievisie warmte - Heemstede Duurzaam

Transitievisie Warmte (TVW)

In 2050 moeten alle woningen in Nederland zonder aardgas en met duurzame energie verwarmd worden. Dat is een onderdeel van de energietransitie en in lijn met de Europese klimaatafspraken. In het Klimaatakkoord staat namelijk dat alle gebouwen in Nederland in 2050 geen CO2 meer mogen uitstoten.

Wat zijn goede en haalbare aardgasvrije alternatieven?

2050 klinkt ver weg maar we moeten dit samen stap voor stap doen en dat kost tijd. In 2021 moet iedere gemeente een Transitievisie Warmte opstellen. In die visie staat wat de alternatieven voor aardgas zijn en hoe en wanneer buurten aardgasvrij(er) gemaakt kunnen worden. Het is een eerste verkenning naar de kansen en (on)mogelijkheden in Heemstede voor de warmtetransitie. De gemeente Heemstede werkt samen met partners zoals netbeheerders en woningcorporaties én inwoners om de Transitievisie Warmte op te stellen.

Transitievisie Warmte Heemstede

In Heemstede zetten we in de periode tot 2030 in op het besparen van aardgas. Met de kennis van nu wijzen we nog geen concrete startwijken aan die voor een bepaalde datum van het aardgas af gaan. Uiteraard mag iedereen die dat wil de stap naar aardgasvrij maken.

Energiebesparing door isolatie is een eerste logische stap. Maar daarmee redden we het niet. Daarom zetten we naast isoleren ook in op de hybride warmtepomp. De hybride warmtepomp zien we als goede tussenstap in de route naar aardgasvrij omdat het op ieder bestaand systeem kan worden aangesloten, ook als de woning (nog) niet volledig is geïsoleerd.
Op 25 november 2021 heeft de gemeenteraad de Transitievisie Warmte voor Heemstede vastgesteld.

Wat gebeurt er na de vaststelling van de Transitievisie Warmte Heemstede?

Veelgestelde vragen en antwoorden

Tijdens de bijeenkomsten rondom de Transtitievisie Warmte (TVW) worden vragen van inwoners opgehaald. De belangrijkste vragen en antwoorden vindt u hieronder terug.

Rol gemeente en besluitvorming

Richting aardgasvrij is geen doel op zich maar een streven: over welke termijn gaat dit dan? Vanaf wanneer is het wel het doel? Waarom is ervoor gekozen om dit leidende principe op deze manier te formuleren?

Hiermee bedoelen we dat het doel wat ons betreft is het reduceren van CO2-uitstoot. Vanuit het Klimaatakkoord hebben we deze inspanningsverplichting. Het aardgasvrij maken van woningen is daarvoor een belangrijk middel. In Heemstede is op korte termijn ook veel te winnen door te isoleren en eventueel een hybride warmtepomp te plaatsen. Dan is een huis nog niet aardgasvrij, maar al wel een stuk energiezuiniger. Hierdoor maken we ook de woningen gereed voor mogelijke toekomstige alternatieven, zoals een warmtenet of duurzaam gas.
Op de lange termijn zal Heemstede steeds aardgasvrijer worden. We verwachten in de toekomst een mix van warmtepompen, warmtenetten en duurzame gassen in onze gemeente.

Hoe wordt de gemeenteraad meegenomen in dit proces?

Wie maakt de beslissing of er duurzaam gas in een buurt geleverd wordt? / Wie maakt de beslissing of het gasnet afgesloten wordt?

Op dit moment heeft ieder Nederlands huishouden nog recht op een gasaansluiting. Voorlopig blijven de gasleidingen in onze gemeente liggen. De gemeente en de netbeheerders hebben op dit moment ook niet de mogelijkheden en bevoegdheden om, wanneer de bewoners dat niet willen, het gasnet weg te halen.

We verwachten dat de komende tijd steeds meer bewoners zelf de keuze zullen maken om van het gasnet af te gaan. Voor hen is het bijvoorbeeld financieel aantrekkelijker om op een warmtepomp en elektrisch verwarmen over te stappen. Anderen zullen deze stap nog niet maken en voorlopig op het gasnet aangesloten blijven. Het aardgas in deze leidingen wordt langzamerhand vervangen door duurzame gassen. Dit gaat geleidelijk en net als met elektriciteit: er komt steeds meer groene stroom op ons net. Wie wil kan aan zijn energieleverancier vragen om groene stroom te kopen.

Er wordt gewerkt aan regelgeving die de gemeente de wettelijke mogelijkheid krijgt om een wijk van het gas af te sluiten. De voorwaarde daarvoor is uiteraard dat iedere bewoner een andere warmtevoorziening krijgt, die haalbaar en betaalbaar is voor deze bewoner, ook als deze geen eigen geld heeft en niet bij de bank kan lenen.

Wordt er samengewerkt met Haarlem?

Gaat de gemeente buurtinitiatieven ondersteunen?

Algemeen

Hoe wordt gekeken naar deze transitie in andere landen?

In Duitsland kun je bijvoorbeeld subsidie krijgen wanneer je je woning juist aansluit op het aardgasnet o Dat klopt, in Duitsland worden op dit moment nog veel woningen verwarmd met stookolie en soms zelfs kolen. Daar is veel milieuwinst te halen als deze woningen worden aangesloten op het gasnet. Op de lange termijn zullen ook in Duitsland en de rest van Europa de woningen aardgasvrij worden. Ook in andere landen worden daar op dit moment plannen voor gemaakt.

Kunnen we de transitiekaart ook zelf bekijken?

Technische analyse

Worden de uiteindelijke verbruikskosten (nieuwe maandlasten) meegenomen in de vergelijkende analyse? En zo ja, voor hoeveel jaar?

De modellen zijn gebaseerd op de ‘maatschappelijke kosten’. Dat zijn zowel investeringen van de bewoners/pandeigenaren en van bijvoorbeeld netbeheerders als de gebruikskosten. Hierbij worden huidige kengetallen gebruikt. Over de exacte eindgebruikerskosten is op dit moment nog veel onzekerheid. Er kunnen nog verschuivingen optreden als gevolg van regelgeving en bijvoorbeeld belasting op gas en stroom. In het Klimaatakkoord is wel afgesproken dat het verduurzamen van woningen in principe ‘woonlastenneutraal’ zal zijn.

Welke termijn wordt er gehanteerd als terugverdientijd voor de woonlastenneutraliteit?

Is in de analyse het energielabel van een gebouw meegenomen?

Warmtenetten

Waarom komen warmtenetten in Heemstede niet gunstig uit de modellen?

Dit heeft te maken met de combinatie van bouwjaar en woningdichtheid in de gemeente. Het verschil in investering qua kosten isolatie voor een warmtenet en isolatie voor all electric is, wanneer we het gemiddelde van de wijken nemen, klein. Dat betekent overigens niet dat er geen mogelijkheden zijn om voor een deel van een wijk of meerdere wijken een warmtenet aan te leggen. We gaan dat de komende tijd verder onderzoeken.

Wat is de beoogde warmtebron voor eventuele warmtenetten?

Een warmtenet is een netwerk van leidingen onder de grond, waardoor warm water stroomt. Dit water wordt gebruikt voor de verwarming van gebouwen en de levering van warm tapwater. Het water wordt verwarmd door een warmtebron. Voor Heemstede zijn verschillende bronnen mogelijk zoals winning van warmte uit oppervlakte-, riool- of drinkwater (de WRK-leiding), regionaal wordt onderzocht of geothermie een optie is. In de vervolgonderzoeken die we de komende tijd gaan doen zullen we ook de verschillende bronnen verder onderzoeken.

Is er ook inzichtelijk gemaakt welke duurzame warmtebronnen er in de omgeving zijn voor een eventueel warmtenet?

Duurzaam gas

Hoeveel duurzaam gas is er nodig als alle aangegeven wijken overgaan op duurzaam gas?

De beschikbaarheid van duurzaam gas is op dit moment beperkt en nog erg onzeker. Daarom is het ook voor woningen die overgaan op duurzaam gas verstandig om te isoleren en waar mogelijk over te stappen op een hybride warmtepomp. Zo gebruiken we de beperkt beschikbare hernieuwbaar gassen zo efficiënt mogelijk.

Hoeveel duurzaam gas er in de toekomst nodig is, hangt sterk af van hoeveel isolatiemaatregelen onze bewoners en bedrijven nemen.

Kan er een onderzoek gedaan worden naar wat duurzaam gas gaat kosten bij verschillende transacties?

Elektriciteitsnet

Als we massaal elektrisch gaan koken, trekt het net dat wel? We hebben een oud elektriciteitsnetwerk…

De warmte transitie vraagt om verschillende aanpassingen aan onze huidige infrastructuur, zo ook aan het elektriciteitsnetwerk. Het gebruik van elektriciteit zal de komende jaren toenemen, niet alleen doordat we elektrisch gaan koken maar denk ook bijvoorbeeld aan de toename van elektrisch vervoer. Deze veranderingen vragen veel van ons elektriciteitsnet. In het traject van de Transitievisie Warmte houden we hier rekening mee. Zo zit de netbeheerder Stedin aan tafel bij de projectgroep waardoor we samen kunnen kijken naar de technische mogelijkheden er zeker van zijn dat het elektriciteitsnet de transitie kan bijhouden.

Hoe wordt elektriciteit bij all-electric gemaakt? Is dit duurzaam?

Bij de overstap naar all-electric neemt het elektriciteitsgebruik van een woning meestal flink toe. Deze stroom kan middels zonnepanelen worden opgewekt, maar komt meestal van het elektriciteitsnet. Deze stroom is op dit moment nog voor een groot deel ‘grijs’ opgewekt (aardgas en kolencentrales). Toch neemt ook bij de huidige mix van groene en grijze stroom de uitstoot bij overstap op all-electric al af. Dat komt door de efficiëntie van de warmtepomp en doordat woningen vaak ook worden geïsoleerd bij de installatie van een warmtepomp.

Wilt u een burgerinitiatief starten?

Lokale burgercollectieven kunnen een belangrijke bijdrage leveren bij het bereiken van de energietransitie. U kunt daarvoor ook subsidie krijgen. U leest meer informatie over burgerinitiatieven en subsidie aanvragen op de website van de Provincie Noord Holland.

Onderzoek naar alternatieve warmtebronnen

Omdat we in de toekomst aardgasvrije alternatieven hard nodig hebben verkent Heemstede de opties warmte uit water en warmte uit aardwarmte.

Warmte uit water

Er loopt een WRK leiding (Watertransportmaatschappij Rijn-Kennemerland) door een deel van Heemstede, grofweg: De Glip, Glipper Dreef en Staatsliedenbuurt, Merlenhoven en een deel van de Rivierenbuurt. Uit onderzoek blijkt dat er een kans is om de restwarmte uit deze waterleiding te gebruiken. De gemeente onderzoekt de technische en financiële haalbaarheid binnen het gebied waar de WRK-leiding loopt. Bij een positieve uitkomst onderzoeken we de mogelijkheden om een pilot te starten.

Warmte uit aardwarmte

Energiebeheer Nederland voert in opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat onderzoek uit naar de ondergrond om het potentieel van aardwarmte in Nederland in kaart te brengen. Vanaf maart 2021 voeren zij aanvullend seismisch onderzoek uit naar aardwarmte in de provincies Noord-Holland en Flevoland. Eén van de onderzoekslijnen loopt door Heemstede. Naar verwachting vindt het seismologisch onderzoek in augustus 2021 plaats in Heemstede. Omwonenden ontvangen hierover tijdig informatie.