Het belang van inheemse plantensoorten

Inheemse plantensoorten zijn niet alleen mooi, ze leveren ook nog eens een positieve bijdrage aan de biodiversiteit in Heemstede. Goed nieuws is dat ze ook steeds beter verkrijgbaar zijn bij tuincentra in de regio. Dit is wat u moet weten over inheemse soorten en exoten.

Wat zijn inheemse soorten eigenlijk?

Inheemse planten komen van nature voor in een bepaald gebied, zonder dat de mens daar invloed op heeft gehad. Dus zonder dat we ooit naar Turkije zijn afgereisd om ze mee te nemen (tulpen) of bijvoorbeeld naar China of Japan (hortensia’s). Inheemse planten zijn in Nederland bijvoorbeeld de egelantier of de gewone vlier, om er alvast maar twee te noemen.

Wat maakt inheemse soorten zo belangrijk?

Veel dier- en plantensoorten hebben specifieke onderlinge relaties. Dit is ook bij veel soorten in Nederland het geval. Insecten en planten delen samen een geschiedenis die duizenden jaren teruggaat. In al die jaren zijn ze helemaal op elkaar afgestemd. Veel insecten, vooral als larve, zijn om te overleven afhankelijk van een kleine groep planten of soms zelfs van een specifieke plantensoort.

Inheemse plantensoorten leveren niet alleen een veel grotere bijdrage aan de biodiversiteit, ze zijn ook wezenlijk belangrijk vanwege de specialistische en kritische plant-dierrelaties. Met andere woorden: juist de kritische en kwetsbare diersoorten zijn afhankelijk van de aanwezigheid van inheemse plantensoorten. Niet-inheemse soorten zijn misschien mooi voor ons, maar dragen nauwelijks bij aan versterking van de biodiversiteit.

Wat gebeurt er als inheemse soorten verdwijnen?

Als er een tekort is aan inheemse planten, ontstaat er ook een tekort aan inheemse insecten. En insecten, zo weten we inmiddels maar al te goed, zijn verantwoordelijk voor bestuiving en dus onmisbaar in de voedselketen. In die van de mens – wij eten immers planten – maar ook in die van dieren. Want vogels, vissen en amfibieën eten insecten. Het is dus belangrijk om dit probleem bij de wortel aan te pakken en te zorgen dat de inheemse planten niet verdwijnen.

Planten die via hun bloemen en blad zorgen voor voedsel voor bijen, vlinders en allerlei andere insecten en organismen, noemen we waardplanten. Hieronder ziet u enkele waardplanten met bijbehorende soorten:

Bron: Zakgids vlinders & waardplanten - H. Bellmann

Wat is een exoot eigenlijk?

Exoten, ook wel uitheemse soorten genoemd, zijn dieren, planten, schimmels of micro-organismen die door menselijk handelen terechtkomen in een gebied waar ze van oorsprong niet voorkomen – en zich er ook handhaven. Soorten die vóór het jaar 1500 in ons land zijn geïntroduceerd, zoals konijn, fazant en knobbelzwaan, tellen niet mee. Die rekenen we tot de inheemse fauna.

Wat maakt een exoot schadelijk?

Verspreidt en vestigt de exoot zich makkelijk in een nieuw gebied, en worden inheemse soorten verdrongen? Dan noemen wij de exoot invasief en kan deze schadelijk zijn voor de natuur in Nederland. Dat is echter niet altijd even gemakkelijk vast te stellen. Soorten kunnen zich soms snel aanpassen aan een nieuwe omgeving. Zo is gebleken dat sommige insecten die zich snel voortplanten zich binnen korte tijd genetisch kunnen aanpassen aan een kouder klimaat. Klimaatverandering speelt ook een rol bij de kans dat exoten zich hier vestigen. Nederland wordt steeds aantrekkelijker voor soorten die gesteld zijn op warme zomers en zachte winters.

De Japanse duizendknoop als voorbeeld

De Japanse duizendknoop is een diep wortelende plant die tot wel 4 meter hoog kan worden. De Japanse duizendknoop verspreidt zich razendsnel. Niet voor niets wordt hij tot de meest invasieve exoten gerekend. Door zijn sterke groeikracht verdringt de duizendknoop inheemse plantensoorten. Ook veroorzaken zijn sterke wortelstokken en stengels schade aan bouwwerken, leidingen en wegen. Japanse duizendknoop groeit op zeer uiteenlopende plekken, zoals spoordijken, braakliggende terreinen, wegbermen, rivierkribben, bosranden en beekoevers. Eenmaal gevestigd, is de plant moeilijk weer weg te krijgen.

De plant is te herkennen aan zijn stengels, die lijken enigszins op die van bamboe: ze zijn hol van binnen, bestaan uit compartimenten en zijn groen met roodachtige vlekjes. De plant heeft grote hartvormige bladeren en in augustus en september bloeit hij met crèmewitte bloemen. Tegen de winter sterven de bovengrondse delen van de plant weer af, de ondergrondse wortelstokken overwinteren, om in het voorjaar erop weer flink verder te groeien. Niet voor niets wordt er veel moeite gedaan om deze exoot te verwijderen.

Bekijk de actuele artikelen